ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ

Πέμπτη 7 Ιανουαρίου 2010

Οι Τεκτονικές Σχολές

 Παρά το γεγονός ότι ο τεκτονισμός χαρακτηρίζεται από μια παγκοσμιότητα και μια ομοιομορφία στην παράδοσή του, στη φιλοσοφία και στη μεθοδολογία του, ήταν φυσικό να προσαρμοστεί στις κατά τόπους συνθήκες και να διαφοροποιηθεί σταδιακά, τόσο ουσιαστικά όσο και στον τρόπο έκφρασής του, δηλαδή στους εξωτερικούς του τύπους και μορφές.
Έτσι με το πέρασμα των αιώνων έχει αποκρυσταλλωθεί στις ακόλουθες κύριες σχολές, χωρίς να αποφεύγονται βέβαια και οι επικαλύψεις τους ή οι παραλλαγές:
1) την Αγγλοσαξονική
2) την Αμερικανική
3) την Γαλλική και
4) τη Σκανδιναβική

Η ΑΓΓΛΟΣΑΞΟΝΙΚΗ ΣXOΛH
Ο Μέγιστος των Άγγλων Αρχιτεκτόνων, Καθηγητής Αστρονομίας και Μαθηματικών στην Οξφόρδη, Γενικός Επιστάτης των Βασιλικών Κτιρίων επί Καρόλου του ΙΙ, Sir Christopher Wren. Παρά το γεγονός ότι του απεδόθη αποφασιστικός ρόλος στη δημιουργία του σύγχρονου Τεκτονισμού και μεγάλα Αξιώματα, το μόνο θετικό είναι ότι υπήρξε παράλληλα με την εξαίρετη επαγγελματική του δράση και μεγάλος "θεωρητικός" Τέκτονας. Έτσι έζησε αγέρωχα το προνόμιο και την οδύνη δύο εποχών. Είναι η επικρατέστερη, η πιο γνήσια τεκτονικά και η πιο ορθόδοξη, σχεδόν μονολιθική. Στηρίζεται όπως είναι φυσικό στα έθιμα και την παράδοση, η οποία έχει κωδικοποιηθεί κατά τη γνωστή αγγλική συνταγή. Άκαμπτη στη διατύπωσή της, ευλύγιστη στην ερμηνεία της. Βάση και θεμέλιο έτσι του Τεκτονισμού αυτού είναι τα Αρχαία Καθήκοντα (Old Charges) και τα Οροθέσια (Landmarks) τα οποία μένουν σκόπιμα ελεύθερα στην προσθήκη κυρίως κανόνων δευτερεύουσας αξίας.
Πρόκειται για οδηγίες, υποσχέσεις και επιταγές ηθικής, τεκτονικής και κοινωνικής συμπεριφοράς που έχουν εμφανή προέλευση τις συντεχνίες του μεσαίωνα, αλλά που η καταγωγή τους χάνεται στα βάθη των αιώνων.
Η σχολή αυτή υποστηρίζει τη θεωρία της καταγωγής του Τεκτονισμού από τις συντεχνίες των επαγγελματιών οικοδόμων της Ευρώπης. Έχει καθιερώσει μια αυστηρή και άρτια οργάνωση. Μόνο στο Λονδίνο υπάρχουν 3.000 τεκτονικές Στοές, περισσότερες φαντάζομαι από τα βιβλιοπωλεία. Παρά ταύτα όμως έχει αριστοκρατική υφή, ταυτίζεται σοφά και πρακτικά με τις κοινωνικές δομές, είναι πατριωτική, νομοταγής, φιλανθρωπική και διακριτικά, αλλά αληθινά εσωτερική.
Κατά παράδοση επίσης ο Μέγας Διδάσκαλος προέρχεται από τη βασιλική οικογένεια. Σήμερα είναι ο Δούκας του Κεντ. Πέρασε μια κρίση ταυτότητας, ομοιογένειας και οργάνωσης από το 1750 μέχρι τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα (σε μια φάση αυτής της περιόδου υπήρχαν τέσσερις αντίζηλες Μεγάλες Στοές στην Αγγλία) αλλά από την εποχή της "Ενώσεως" το 1813 τα πράγματα έχουν ισορροπήσει. Η Μεγάλη Στοά της Αγγλίας που ιδρύθηκε το 1717 έχει το προβάδισμα της αρχαιότητας μεταξύ των Μεγάλων Στοών του κόσμου. (Υπάρχουν ξεχωριστές Μεγάλες Στοές στη Σκοτία και την Ιρλανδία που θεωρούνται ισότιμες με την Αγγλική).
Η επιρροή της Αγγλοσαξονικής Σχολής πέρα από τα Βρετανικά Νησιά έχει εξαπλωθεί στη Νότιο Αφρική, στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Έχει αφήσει έντονη επιρροή στις Ινδίες και φυσικά στις πρώην αποικίες που διατηρούν δεσμούς με τη Μητρόπολη.
Τρέφει μια επιφύλαξη, σχεδόν αγνοεί τους ανώτερους τεκτονικούς βαθμούς (οι οποίοι όμως υπάρχουν σε περιορισμένο αριθμό μελών και λειτουργούν εκλεκτικά) και περιορίζεται στους τρεις συμβολικούς βαθμούς του Μαθητού, του Εταίρου και του Διδασκάλου και αναγνωρίζει απλά ότι στον αρχαίο τεκτονισμό περιλαμβάνεται και ο Βαθμός της Βασιλικής Αψίδας.
Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Τα αρχικά κοσμήματα των "αξιωματικών" της Στοάς Νεμπράσκα αριθμ.184 του Ιλλινόις του έτους 1855 (Μουσείο Μεγάλης Στοάς της Νεμπράσκα των ΗΠΑ). Η σχολή αυτή έχει αγγλοσαξονική φυσικά καταγωγή αλλά διαφοροποιήθηκε στην πορεία της. Με τον ενθουσιασμό των νεοφώτιστων και με τον εξοπλισμό του κοινωνικού τους και θρησκευτικού "πουριτανισμού" οι άνθρωποι του νέου κόσμου βρήκαν στον Τεκτονισμό μια πνευματικότητα και μια καταξίωση που τους έλειπε και μαζί βρήκαν μια διέξοδο.
Με πειθαρχία και μαζί σεβασμό ανάπτυξαν, οργάνωσαν και ταξινόμησαν όλα τα γνωστά δόγματα της Ευρώπης, τα οποία όμως μας τα επέστρεψαν σχεδόν αγνώριστα. Με πρακτικό και μαζί λειτουργικά και τελετουργικά άψογο τρόπο ιεράρχησαν βαθμούς και οικοδόμησαν συστήματα. Καθιέρωσαν τους ανώτερους τεκτονικούς βαθμούς που κυριολεκτικά τους λατρεύουν. Όλα όμως αυτά τα Τεκτονικά Συστήματα (επάλληλα και παράλληλα) συνεργάζονται αρμονικά και υποδειγματικά. Ποτέ δε δημιουργήθηκε κάποιο πρόβλημα ανταγωνισμού ή διάσταση μεταξύ τους.
Εδώ ο Τεκτονισμός εκφράζεται από τη μεσαία, την αστική τάξη, χωρίς να παύει να έχει ιδιαίτερη πρόσβαση στις υψηλότερες βαθμίδες. Οι πολιτικοί π.χ. οι δικαστικοί και οι δικηγόροι διακρίνονται και έχουν πυκνώσει τις τάξεις του. Χαρακτηρίζεται από έντονη και αξιόλογη φιλανθρωπική δράση (υπάρχουν πάνω από τριάντα μεγάλα και αξιόλογα νοσοκομεία που έχουν ιδρυθεί από τεκτονικές οργανώσεις, όπως επίσης αξιόλογοι οργανισμοί με εξειδικευμένη κοινωνική προσφορά: Για τα εγκαύματα, για τις παθήσεις των παιδιών, για τα παράλυτα παιδιά).
Η Σχολή αυτή είναι έκδηλα πατριωτική και συντηρητική αλλά καταλήγει να είναι πανηγυρική και σε ορισμένους κλάδους της (Shriners) σκόπιμα εξωστρεφή και διασκεδαστική. Παράλληλα έχει δημιουργηθεί μια αλυσίδα παρατεκτονικών οργανώσεων για τις γυναίκες (Order of the Eastern Star), για τους νέους (Order of DeMoley), για τις νεανίδες (Order of Rainbow) κ.λπ. Πάντως είναι λαϊκότερη και πιο πρακτική από τις Ευρωπαϊκές.
Η επιρροή της εκτείνεται στην Κεντρική Αμερική, στις Φιλιππίνες και την Ιαπωνία και μερικότερα στη Γερμανία, την Ιταλία, την Αυστρία και την Ελλάδα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι σχετική η επιρροή της στον Καναδά που την επιμερίζεται με την Αγγλοσαξονική και στη Λατινική Αμερική που φαίνεται να υπερέχει όμως η Γαλλική.
Υποστηρίζει τη θεωρία της καταγωγής του Τεκτονισμού τόσο από τις συντεχνίες του Μεσαίωνα, όσο και από τα Ιπποτικά Τάγματα.
Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΣXOΛH
Ο Βολταίρος, μεγάλος Γάλλος συγγραφέας και τελευταίος της κλασικής περιόδου. Ολόκληρο το έργο του υπογραμμίζει έντονα το ιδανικό της προόδου στο οποίο κάλεσε με χίλιες παραλλαγές τους "εργάτες" όλης της ανθρωπότητας να ανταποκριθούν στο κάλεσμά του. Λόγω της ιστορικής της αντίθεσης με οτιδήποτε Αγγλικό, η Γαλλική παράδοση και κουλτούρα οδήγησε στη δημιουργία ενός ιδιότυπου Τεκτονισμού στη χώρα αυτή. Στη Γαλλία υπάρχουν όλα σχεδόν τα Τεκτονικά δόγματα και οι Τύποι σε πολλές εκδόσεις και επικαλύψεις. Εκφράζονται επίσης διάφορες τάσεις και μορφές. Από την πολιτική προοδευτική λέσχη μέχρι τις πιο αυστηρές και αξιόλογες μορφές αποκρυφισμού.
Υπάρχουν πέντε Μεγάλες Στοές σήμερα στη Γαλλία, μια από τις οποίες είναι η Μεγάλη Συμβολική Σκωτική Στοά Droit Humain, ο λεγόμενος Μικτός Τεκτονισμός, στον οποίο γίνονται δεκτοί άνδρες και γυναίκες "επί ίσοις όροις με την επίκληση του ανθρώπινου δικαίου". Υπάρχουν επίσης και πολλά άλλα τεκτονικά και παρατεκτονικά τάγματα (όπως π.χ. είναι το Τάγμα των Μαρτινιστών).
Η κυρίως όμως Γαλλική Τεκτονική Σχολή εκφράζεται απ' αυτό που αποκαλείται Μεγάλη Ανατολή, με χαρακτηριστικό γνώρισμα τους 33 βαθμούς του Αρχαίου και Αποδεδειγμένου Σκωτικού Τύπου, κάτω από ενιαία διοίκηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η προϊσταμένη των Τεκτονικών Στοών Δύναμη, εδώ δεν αποκαλείται όπως σε όλο τον κόσμο "Μεγάλη Στοά", αλλά "Μεγάλη Ανατολή" τονίζοντας έτσι όχι το διοικητικό της χαρακτήρα, αλλά την "μεταφυσική" της προέλευση.
Το κέντρο βάρους έτσι στη σχολή αυτή βρίσκεται στη Μεγάλη Ανατολή, στην Ανώτερη Διοίκηση, η οποία ασκεί μέσα από έναν έντονο συγκεντρωτισμό, μεσσιανικά, απόλυτο έλεγχο στην κίνηση και τη δράση των στοών.
Αντίθετα στην Αγγλοσαξονική παράδοση και Σχολή, το κέντρο βάρους έχει μεταφερθεί στη βάση, στις Στοές οι οποίες είναι αυτοδύναμες μονάδες, η δε Μεγάλη Στοά που δεν επικαλείται την "ελέω Θεού" εξουσία είναι απλά το ομοσπονδιακό κεντρικό όργανο που εκπροσωπεί τις Στοές και συντονίζει τη δράση τους.
Βάση και θεμέλιο αναλλοίωτο του Τεκτονισμού αυτού αποτελούν τα αποκαλούμενα Συντάγματα του Μεγάλου Φρειδερίκου του 1762 και 1786, των οποίων ποτέ δεν αποδείχθηκε η γνησιότητα. (Την Αγγλική παράδοση στη χώρα αυτή εκφράζει η Grande Loge Nationale η οποία ελέγχει ένα μικρό ποσοστό των Γάλλων Τεκτόνων). Μέσα από αυτή όμως τη φαινόμενη πολυδιάσπαση και αταξία του Γαλλικού Τεκτονισμού, υπηρετείται με συνέπεια η αγάπη προς την ελευθερία της έκφρασης και της συνείδησης και η βαθύτερη - με ελευθερότητα - σπουδή των αρχών του θεσμού.
Οι Γάλλοι έχουν καταξιωθεί επίσης και για μια ιδιότυπη - αν όχι αυθαίρετη - ερμηνεία του συμβολισμού του Τεκτονισμού καθαρά αποκρυφιστική που έχει επηρεάσει βαθιά και τους Έλληνες Τέκτονες.
Καλλιεργείται επίσης με Γαλατική ευαισθησία εδώ ένας ουσιαστικός διεθνισμός, αλλά και με μια επαναστατική σκληρότητα ένα αντικληρικό πνεύμα το οποίο άδικα ίσως χαρακτηρίζεται σαν "αθεϊστικό".
Υποστηρίζει τη θεωρία της καταγωγής του Τεκτονισμού από τα αρχαία μυστήρια, μια θεωρία η οποία έδωσε πολλές λαβές στις επίσημες "εκκλησίες" να ασκήσουν μια άδικη πολεμική κατά του τεκτονισμού.
Η ΣΚΑΝΔΙΝΑBΙΚΗ ΣXOΛH
Μέσα από κάποια αποστασιοποίηση ή απομονωτισμό, αναπτύχθηκε στη χερσόνησο αυτή (από Γαλλικές και Γερμανικές καταβολές) ένας τεκτονισμός με έντονο και εμφανή το χριστιανικό του χαρακτήρα. Έτσι έχει αναιρέσει μια από τις βασικές αρχές του παραδοσιακού τεκτονισμού που είναι η ανεξιθρησκεία όσον αφορά την εισδοχή των μελών του, από τα οποία απαιτεί να έχουν ασπασθεί τη χριστιανική πίστη.
Οι κλάδοι του χαρακτηρίζονται σαν κλάδοι του Αγίου Ανδρέα και του Αγίου Ιωάννη.
Η καταξίωση του Τεκτονισμού αυτού πηγάζει από την ομοιογένεια του, από το αθόρυβο αλλά ουσιαστικό του έργο, κοινωνικό και πνευματικό και από την ευλογία που έχει από το ιερατεία και τη Δανία από το ίδιο το Στέμμα.
Η επιρροή του έξω από τη Δανία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Νορβηγία περιορίζεται μόνο στην Ισλανδία και τη Γερμανία.
Έτσι, στη μια άκρη - εξαίρεση έχουμε το Χριστιανικό Τεκτονισμό των Σκανδιναβών, στην αντίθετη άκρη μια άλλη εξαίρεση, τον "αθεϊστικό" τεκτονισμό των Γάλλων
Πηγή:http://www.uglgreece.gr/el/node/14